Unutulmaya yüz tutmuş topaçları geleceğe aktarıyorlar

Kahramanmaraş’ta Demirciler Çarşısı’nda ahşaba hayat veren esnaflar, teknolojinin gelişmesi ile birlikte unutulmaya yüz tutmuş topaç üretmeye ve klâsik oyuncağı gelecek kuşaklara aktarmaya çalışıyor.

Kahramanmaraş’taki klâsik oyun kültüründe değerli bir yere sahip olan ve nesilleri bir ortaya getiren oyuncak olan topaç (deveme), son 15 yıldır teknolojinin gelişmesi ile birlikte unutulmaya yüz tutmaya başladı. Türkiye’nin değişik bölgelerinde atmar, bozanak, develeme, döndürgeç, kırıştak ve daha birçok farklı isim ile bilinen oyun, Kahramanmaraş’ta ise ‘deveme’ olarak biliniyor. Etrafına ip sarılıp birden bırakılarak yahut kamçı ile vurularak döndürülen koni biçiminde ucu sivri olan ve bir vakitlerin favori cümbüş aracı olan oyuncak, son yıllarda turistik armağan muamelesi görüyor. Oyuncak hala elde üretilmeye devam edilirken, bu klasik oyuncak kültürü de Kahramanmaraş’ta yaşatılmaya ve teknolojinin geldiği son noktaya karşın ayakta kalmaya çalışıyor.

Babasından devraldığı mesleği sürdüren Mesut Başlıpınar (40), “Çocukların teknolojiden uzak kalması için bu klasik oyuncakların üretimini devam ettirmek istiyoruz ve bu devemelerin üretimini yapıyoruz. Biz günde 300 ila 500 adet deveme üretip onları pazarlıyoruz” dedi.

Devemeyi yılların eskitemediği oyuncak olarak nitelendiren ve dedesinden öğrendiği işi gelecek kuşaklara aktarmak istediğini lisana getiren Hacı Ökkeş Başlıpınar (20) ise, “Bu meslek bize dededen kalma bir meslek. Dedem 1968 yılından bu yana deveme üretmeye başladı. Evvelce mahalle kültürü vardı ve bu oyun sokaklarda oynanırdı ancak şu an mahalle kültürü bittiği için sokaklarda oynanmıyor. Şu an bunu internette satmaya başladık. Çocukların oynayabileceği en hoş oyuncak bu. Aslında teknoloji de lazım lakin eskiye dair oyuncak da lazım. Hem ailesi ile hem de ailesi ile oynayabileceği en hoş oyuncaklardan bir tanesi” diye konuştu.