1. İyot Vücut İçin Neden Önemli?
İyot minerali, vücutta enerji metabolizması başta olmak üzere çok önemli görevler üstlenir. Tiroid hormonlarının yapımında yer alır ve protein sentezi gibi biyokimyasal reaksiyonları düzenler. Bu nedenle, tiroid hormonlarının yapısında bulunan iyotun yeterli alımı, normal büyüme ve gelişme için gereklidir. Ayrıca, anne karnındaki fetüsün ve bebeklerin iskelet ile merkezi sinir sisteminin gelişiminde de rol oynar.
2. Sağlıklı Kişilerde İyot Miktarı
İnsan vücudunda yaklaşık 15-20 mg iyot bulunmaktadır. Sağlıklı bir erişkinin vücudundaki iyodun yüzde 70-80’i tiroid bezinde depolanmış durumdadır. Günlük alınması gereken iyot miktarı çocuklarda 90-120 mikrogram, yetişkinlerde 150 mikrogram ve hamile/emziren kadınlarda ise yaklaşık 250 mikrogramdır.
3. İyot Eksikliği Nedenleri
İyot eksikliğinin başlıca nedeni, besinler yoluyla yeterince iyot alınamamasıdır. Ayrıca, bazı yiyeceklerde bulunan guatrojenler adı verilen antitiroid bileşikler, tiroid bezine iyodun taşınmasını engelleyebilir. İyot eksikliğine lityum içeren ilaçlar, mikroplar, sigara ve kimyasal maddeler de neden olabilir.
4. İyot Eksikliğinin Belirtileri
İyot eksikliğinde yaygın olarak görülen belirtiler arasında boyunda şişlik (guatr), cilt kuruluğu, üşüme, yorgunluk, kilo alma, saç dökülmesi, depresyon gibi durumlar bulunur. Ayrıca, iyot eksikliği zihinsel fonksiyonlarda güçlüğe ve tiroid hastalıklarına yol açabilir.
5. İyot Eksikliğinin Etkileri
İyot eksikliği, hamilelikte fetüsün gelişimini olumsuz etkileyebilir, çocuklarda zeka geriliği riskini artırabilir ve yetişkinlerde guatr gibi hastalıklara neden olabilir. Ayrıca, hiperaktivite, dikkat bozukluğu ve zihinsel sorunlar ortaya çıkabilir. İyot eksikliğinin kronikleşmesi durumunda tiroid kanseri riski de artar.
6. İyot Eksikliğini Önleme Yolları
İyot eksikliğini önlemek için iyotlu tuz kullanımı önemlidir. Ayrıca, iyottan zengin besinlerin tüketimi, hamilelik öncesi takviyelerin alınması ve besinlerin taze tüketilmesi önerilir.
7. İyot İçeren Besinler
İyot eksikliğini tamamlamak için balık, deniz ürünleri, süt, yumurta, et, ıspanak, kabak, sarımsak gibi gıdalar tüketilmelidir. Ayrıca, aşırı kaynatma veya kızartmadan kaçınılarak besinlerin taze olarak tüketilmesi önerilir.
