Medyada Bayana Yönelik Şiddet Lisanına Karşı Yeni Yaklaşımlar Paneli ve Antalya Mahallî Gazeteleri Eşitlikçi Medya Lisanı Ödül Merasimi Akdeniz Üniversitesi İrtibat Fakültesi konut sahipliğinde düzenlendi.
Akdeniz Üniversitesi Bayan Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Araştırma ve Uygulama Merkezi (KATCAM), Türk Üniversiteli Bayanlar Derneği Antalya Şubesi ve Antalya Gazeteciler Cemiyeti iş birliğinde, İrtibat Fakültesi konut sahipliğinde 25 Kasım Bayana Yönelik Şiddetle Gayret Günü çerçevesinde “Medyada Bayana Yönelik Şiddet Lisanına Karşı Yeni Yaklaşımlar Paneli” düzenlendi. Akdeniz Üniversitesi Bağlantı Fakültesi Konferans Salonunda gerçekleştirilen aktifliğe Akdeniz Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Özlenen Özkan, Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ayşe Gülbin Arıcı, İrtibat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Figen Ebren, KATCAM Müdürü Doç. Dr. Gülay Yılmaz, Antalya Gazeteciler Cemiyeti Lideri İdris Taş, akademisyenler ve öğrenciler katıldı.
“Her 3 bayandan 1’i şiddet görüyor”
Konuşmasına yaklaşık 1 yıl evvel menfur bir cinayete kurban giden İrtibat Fakültesi öğrencisi Azra Gülendam Haytaoğlu’nu ve vefat eden tüm bayanları rahmetle anarak başlayan Akdeniz Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Özlenen Özkan, “Kadına yönelik şiddet, coğrafik hudutları aşan, tüm dünyanın ortak problemidir. Dünyada her 3 bayandan 1’i ömürlerinin bir devrinde eşi ya da bir yakını tarafından şiddet görüyor. Coğrafyaya nazaran de bu oran çok az farklılık gösteriyor. Gelişmiş, gelişmekte olan ülke ayrımı olmaksızın ne yazık ki dünyanın dört bir yanında bayana yönelik şiddet yaşanıyor. Dünyayı saran bu salgınla uğraş konusunda toplumun her kısmına misyonlar düşüyor. Lakin toplumların pusulası olması gereken üniversitelerin farklı bir sorumluluğu olduğuna inanıyorum. Zira üniversitelerin eğitim ve bilimsel araştırmanın yanı sıra topluma danışmanlık yapma üzere bir misyonu da var. Biz de Akdeniz Üniversitesi olarak bilhassa Bayan Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Araştırma ve Uygulama Merkezimizin de dayanaklarıyla bu bahiste kıymetli çalışmalar yürütüyoruz. Bu mevzuyu çok önemsiyorum. Zira bayana yönelik şiddet insan hakları ihlali ve kamu sıhhati sorunu olarak da büyük değer arz ediyor. Siz bir bayanı gerek kelamlı gerek fizikî olarak şiddete maruz bıraktığınızda tıpkı vakitte toplum huzurunu ve bütünlüğünü de bozmuş oluyorsunuz” dedi.
“Şiddet her yerde”
Kadına karşı şiddetle çabada başka kıymetli aktörlerin sivil toplum ve medya olduğunu söyleyen Rektör Özkan, “Özellikle bilgi çağında medyanın dönüştürücü gücü muazzam arttı. Özellikle gençlerimiz, bu dönüşümden en çok etkilenen küme. Dünya artık adeta birebir global kültür havuzundan besleniyor. Ve maalesef bu kirli bir havuz. Şiddetin yüceltildiği, bayanın metalaştırıldığı, insani kıymetlerin paraya indirgendiği bir kültür havuzundan bahsediyoruz. Şiddet yalnızca bayana yok ki. Şiddet her yerde, herkese… Çocuğa, yaşlıya, hayvana, suya, toprağa, tarihe, gelecek jenerasyonlara. Burada değerli olan bireylere, tüm canlılara saygıyı, sevgiyi, vicdanı öğretmek. Öğretmek diyorum zira bunlar öğrenilen şeyler. Evvel meskende anne kızını ve oğlunu eşit hak ve sorumluluklarla büyütecek yani tüm mesken işleri hem kız hem oğlan tarafından yapılacak. Sonra da okullarda kreşlerden itibaren 10 yaşına kadar yani 3. sınıfa kadar beşere hürmet, toplum içinde nasıl davranılması gerektiği, hayvanlara, tabiata sevgi ve saygıyı, tüm canlılarla birlikte yaşamanın kuralları ve keyfi, tabiatta ömür gayreti vermeyi, tüm canlıların ömür hakkının eşit olduğu, insanından bitkisine kadar tüm bu eksende çocuklar yetiştirilmeli. Evvel vicdanlı uygun insan olmayı öğretmemiz lazım. Aksi halde dünyanın en düzgün mühendisi, tabibi olmalarının hiçbir kıymeti yok” halinde konuştu.
“Acımasızca ne kadar uyumsuz giyindiğimize dair aşağılanıyoruz”
Rektör Özkan, “Şiddetin acımasızlığının en değerli nedeni sahip olma duygusu. Değerli olan neye sahip olduğunuz değil ne ürettiğiniz ne kadar yararlı olduğunuz, ardınızdan nasıl izler bıraktığınız. Bunu neden söyledim, zira bayanın bayana yaptığı şiddeti de unutmamalıyız. Kızlarımızı fizikî manzaraları, sahip oldukları markalarla kişilik kazanamayacaklarını anlatmamız ve rol model olmamız lazım. Maalesef etrafıma baktığımda görüyorum ki, bunu daha çok bayanlar yapıyor, ne kadar üslup ve değerli giyinirsek o kadar takdir görüyoruz. Ya da zalimce ne kadar uyumsuz giyindiğimize dair aşağılanıyoruz. Meğer ki ’üzerindeki ne kadar kıymetliyse o kadar değerlisin’ anlayışının ne kadar gereksiz olduğunu ne kadar üretirsen etrafına ne kadar ışık saçıyorsan o kadar büyürsün ideolojisini anlatmak lazım. Burada en değerli iş olağan ki medyaya düşüyor. Medyada sıfır vücut, varlıklı erkek peşinde bayanın yerini güçlü ve üretken bayan almalı” tabirlerini kullandı.
“Şiddetin özendirilmemesi gerekiyor”
Özellikle haber lisanının şiddeti teşvik eden bir öge olabildiğine dikkat çeken Rektör Özkan, “Televizyon haberlerinde ya da gazetelerde açık bir formda gözler önüne serilen şiddet, bu müthiş durumun kanıksanmasına neden oluyor. Şiddeti görerek büyüyen çocuklar, gelecekte bunun uygulayıcısı olabiliyor. Toplumu bilgilendirme, haber verme gayesiyle vazife yapan gazetecilerin kullandığı haber lisanında bayanı suçlayıcı, aşağılayıcı ve küçük düşürücü telaffuzların değiştirilmesi bu mevzuda atılacak en önemli adımlardandır. Aksi halde topluma ulaşan bir haber, izlenilen bir imaj hafızalarda yer ediyor ve maalesef suçluya da bir nevi yol gösteriyor. Bizim beklentimiz ise medyanın sorunun değil, tahlilin bir modülü olması. Medya elindeki gücü yanlışsız kullanarak, bayan erkek eşitliği konusunda farkındalığın artmasına değerli katkı sunabilir, toplumda rol model bayanların daha görünür olmasını sağlayabilir. Lakin öncelikle ve acilen medyada bayana yönelik şiddetle ilgili haberlerin işlenişinden başlayarak üslup değişikliğine gidilmesi, şiddetin özendirilmemesi gerekiyor” dedi.
“Medya farkındalığın artmasına katkı sunabilmeli”
Medyanın toplumu direkt etkileyen ve dönüştüren bir fonksiyona sahip olduğunu söyleyen Bağlantı Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Figen Ebren ise, “Medya bir yandan temeller inşa ederken medyaya mevzu olan toplumsal olaylarda medyadaki temsiller üzerinden tekrar kuruluyor ve yeni kimlikler kazandırılıyor. Medya sahiplerinin ve medyanın her kademesinde yer alan çalışanların topluma sundukları içeriklerin ve sunuş biçimlerinin farkında olarak sorumlulukla hareket etmeleri değer kazanıyor. Şiddetin her cinsine maruz kalan bayanlar cinsiyetçi ve haklarını zedeleyen bir lisanla haberlere bahis olmaları sebebiyle haksızlığa uğruyor. Medya elindeki gücü hakikat kullanarak bayan erkek eşitliği konusunda farkındalığın artmasına kıymetli katkı sunabilmelidir” diye konuştu.
“Haberci toplumun her kısmının bedellerini korur”
Dilin toplumların gelişiminde kıymetli bir yeri oynadığını söyleyen Antalya Gazeteciler Cemiyeti Lideri İdris Taş da, “Bu yüzden her telaffuzumuz her haberde gazetecinin yazdığı haber kişinin kendi imzasıdır. Gazetecilik hak ve sorumluluk bildirgesinde gazeteci lisan, din, ırk, etnisite, mezhep, inanç, inançsızlık, cinsiyet ölçütlerini değerlendirmez. Tüm halkların üniversal pahasını korur. Gazetecinin topluma örnek olma üzere bir sorumluluğu da vardır. Toplumun birlik ve beraberliğini sağlamada bir haberde ’kadın sürücü’ diye yazılırsa bu bir haber değildir ayrıştırıcı lisandır. Ne söylediğimiz ve nasıl söylediğimiz değerlidir. Antalya’daki meslektaşlarımızın haber yazımında lisanlarını ihtimamla kullandıklarını çok uygun biliyorum. Meslektaşlarıma teşekkür ediyorum” dedi.
“Toplumsal cinsiyet eşitsizliği dersini müfredata koyduk”
Türkiye’de bayana yönelik şiddetin günbegün büyüyen bir sorun olduğunu söyleyen KATCAM Müdürü Doç. Dr. Gülay Yılmaz ise, “Bu sebeple tüm kurumlara ve bireylere bu sıkıntıyla gayrette bir sorumluluk düşüyor. Akdeniz Üniversitesi bu hususta kıymetli sorumluluklar üstlenmeye devam ediyor. Son iki yıl içerisinde Rektörlüğümüzün de takviyesiyle üniversitede toplumsal cinsiyet eşitliğine ulaşma tarafında kıymetli çalışmalar yaptık. KATCAM idare şurası kurumsal yapıyı güçlendirme amacıyla bir eşitlik ve farklılık aksiyon planı siyaset metni hazırladı. Bu metin 2021 yılının Aralık ayında Üniversite senatomuz tarafından kabul edildi. Hazırladığımız hareket planı çerçevesinde 2022 güz devrinde yüksek lisans ve doktora öğrencilerine yönelik Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği dersini müfredata koyduk. Bu derslerin tüm fakültelere yayılması için önümüzdeki günlerde eğitici eğitimi programını gerçekleştirmeyi planlıyoruz” dedi.
Yılmaz, KATCAM olarak ’Cinsel Taciz ve Taarruz Yönergesi Metni’ hazırlayarak bu yönerge taslağını hayata geçireceklerini söyledi.
Antalya mahallî gazeteleri eşitlikçi medya lisanı ödül merasimi düzenlendi
Açılış konuşmalarının akabinde düzenlenen panelde Bağlantı Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Ayşad Güdekli moderatörlüğünde Bayan Cinayetleri ve Bayana Yönelik Şiddet ile ilgili Twitter Kullanıcılarının Toplumsal Refleksleri Üzerine Bir Tahlil Türkiye Örneği Projesi ile Manavgat Toplumsal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Kayakuş, Data Görselleştirme ve Mezenformasyon konusunda Yıldız Teknik Üniversitesi Hoş Sanatlar Fakültesi Dr. Öğr. Üyesi Işık Cemelelioğlu, Antalya Mahallî Gazeteleri Eşitlikçi Medya Lisanı İzleme Çalışması Raporu ile Türk Üniversiteli Bayanlar Derneği Antalya Şubesi Lideri Prof. Dr. Fulya Sarvan sunumlarını gerçekleştirdiler.
Panel sonrasında, Antalya Mahallî Gazeteleri Eşitlikçi Medya Lisanı Ödül Merasimi de gerçekleştirildi.