Akdeniz Üniversitesi (AÜ) Organ Nakli Merkezi Müdürü Prof.Dr. Bülent Aydınlı, Türkiye’de yüzde 80 canlı vericiden, yüzde 20’de beyin vefatından organ nakli yapıldığını belirterek, “”Pandemide organ bağışı yüzde 2.5 civarına düştü, şu anda da 3.5-4 düzeylerinde, AÜ olarak biz bunu yüzde 50’lerde tutuyoruz. Türkiye’de yaklaşık 50 bin civarında ağır bakım yatağı var. Her ağır bakımdan bir donör çıktığını düşünürsek 50 bin donör yapar. Türkiye’de iki yıl içinde bu sayılarla organ nakli bekleyen hiçbir hasta bulamayabiliriz. Bunun yüzde 25’ini bile çıkarsak 4-5 yıl içinde Avrupa standartlarında iş yaparız” dedi.
Organ Nakli Merkezi Müdürü Aydınlı, pandemi sürecinin organ nakli için sıkıntı bir periyot olduğunu hatırlattı.
Dünya genelinde olduğu üzere Türkiye’de organ bağışı noktasında azalma olduğunu aktaran Aydınlı,“ O periyotta bir çok hastamızı organ beklerken kaybettik. Bilhassa organ bulamadığımız için karaciğer bekleme listemizde yıllık yüzde 10 civarında kaybımız olurdu. Pandemi sürecinde yüzde 25’leri buldu. Bizde de organ nakli dünya ile paralel gitti. Sıhhat Bakanlığımız bu istikamette hayli yeterli önlemler aldı. Pandeminin başlangıcıyla birlikte ağır bakımlarda epey Covid 19 hastası yattı. Bu nedenle bir ölçü organ bağışı azaldı. Fakat şuanda Covid 19’dankaynaklı organ naklinde bir badire yok” diye konuştu.
“Bağış artmaya başladı”
Pandeminin yeterlice tesirini yitirmeye başlamasıyla organ bağışının artmaya başladığını lisana getiren Aydınlı, “ Türkiye dünyada yüklü olan canlı vericiden nakil yapan bir ülke fakat bilhassa yüzde 20 civarında da beyin ölümlü vericili organ nakli yapıyoruz. Bu yüzden ölçü bizim için değerli. Hastalarımızı katiyetle kaybetmek istemiyoruz. Vatandaşlarımıza organ bağışının ehemmiyetini yeterli anlattığımız vakit onlar da gereğini yapıyor. Yavaş yavaş hastanemizde organ nakli sayılarında artışlar başladı” dedi.
“Canlı verici yüksek, beyin vefatından nakil düşük”
Bekleme listelerinde bin 800 böbrek,150 karaciğer nakli bekleyen hasta olduğunu kaydeden Bülent Aydınlı, “ Canlı vericisi olanlar şanslı. Pandeminin birinci periyodunda bir nakillerde yavaşlama oldu lakin daha sonra Sıhhat Bakanlığının aldığı tedbirlerle nakillerimiz devam etti. Canlı vericilerde sorun yok ancak beyin mevti olan bireylerde organ olamadığımız için kayıplarımız oldu. Hastalık devam ediyor, yeni hastalar ekleniyor. Türkiye canlı vericide her vakit birinci 3 sırada. Hem karaciğer hem böbrekte. Ne yazık beyin vefatından organ bağışında bu oran çok düşük. Dünyada yüzde 80 beyin mevti olan şahıslardan alan organlarla nakil yapılırken bilhassa Batı’da, yüzde 20 oranında canlıdan yapılır. Ancak bu oran bizde tam karşıtıdır. Biz yüzde 80 canlıdan, yüzde 20 civarında beyin vefatından yapıyoruz” tabirlerine yer verdi.
“Her ağır bakımdan bir donör”
Türkiye’nin ağır bakım alt yapısından övgüyle bahseden Aydınlı, “ Her bir ağır bakım yatağından yılda bir beyin vefatı çıkarılması dünya standardıdır. Türkiye’de yaklaşık 50 bin civarında ağır bakım yatağı var. Bir donör çıktığını düşünürsek 50 bin donör yapar. Türkiye’de iki yıl içinde bu sayılarla organ nakli bekleyen hiçbir hasta bulamayabiliriz. Bunun yüzde 25’ini bile çıkarsak 4-5 yıl içinde Avrupa standartlarında iş yaparız. Sıhhat Bakanlığının organ nakline çok yeterli takviyesi var. Bu dayanak vatandaşlarımız nezdinde de karşılık bulmaya başladı” dedi.
Aydınlı, yurt dışından gelen hastaların nakil sonrası tüm ilaçlarını masraflarını kendisinin karşıladığını belirterek, Türkiye’de ise her sürecin masrafının devlet tarafından karşılandığını bildirdi.
“Pandemiden sonra bağış yükselmeye başladı”
Milyon nüfus başına Avrupa’da yüzde 20 ile 30 ortasında bir sayının organ nakline çevrilebildiğini aktaran Aydınlı, “ Türkiye bu sayısı yüzde 2.5’lardan yüzde 8’lere kadar çıkarmıştı. Pandemiyle birlikte tekrar yüzde 2.5 civarına düştü. Şuanda da 3.5-4 civarında bir yükselme var. Akdeniz Üniversitesi olarak biz bunu neredeyse yüzde 50 civarında tutuyoruz. Bizim ortalamamız Türkiye’nin üzerinde. Hepimiz organ bağısı olabileceğimiz üzere bir günde organ bekleyen kişi olabiliriz. Son noktaya gelmiş hastanızı bile organ nakliyle hayatını uzatabiliyorsunuz. Biz halkımıza organ naklini âlâ anlattığımız sürece başarımızı artırabiliriz”dedi.
