Antalya Ticaret Borsası (ATB) İdare Konseyi Lideri Ali Çandır, Rusya ve Ukrayna’nın ihracat ve turizm pazarı için vazgeçilmez iki ülke olduğunu belirterek, Türkiye’nin tarafsızlık siyasetinin hakikat olduğunu ve devam etmesi gerektiğini söyledi.
Antalya Ticaret Borsası (ATB) Mart ayı Meclis Toplantısı, Meclis Lideri Erdoğan Ekinci başkanlığında çevrimiçi yapıldı. Meclis üyelerinin, idarenin çalışmaları hakkında bilgilendirildiği toplantıda konuşan ATB İdare Konseyi Lideri Ali Çandır, tarım ve iktisada ait açıklamalarda bulundu. Şubat ayı sonundan itibaren bütün dünya üzere Türkiye için de birinci gündem unsurunun Rusya-Ukrayna savaşı olduğunu belirten Çandır, savaşın ve oluşturduğu tesirlerinin uzun yıllar gündemde olacağını kaydetti. Çandır, “Bir taraftan hiçbir ölçü ile açıklanamayacak insani ve çevresel kayıplar hepimizi derinden üzerken, öbür taraftan bütün dünya ile birlikte bizleri de zorlayan ekonomik kayıplar tasaya sevk etmektedir” dedi.
“Tahıl ve yağlı tohumlarda ülkemiz ithalatının yüzde 80’nini bu iki ülkeden yapmaktayız”
Rusya ve Ukrayna’nın yaptığı ihracatın, dünyada ticareti yapılan toplam kalorinin yaklaşık yüzde 12’sini oluşturduğunu kaydeden Çandır, “Bu iki ülke, tahıl ve yağlı tohum alanında birinci beş global ihracatçı ortasında bulunmaktadır. Öbür taraftan dünya azotlu ve potasyumlu gübre muhtaçlığının yüzde 17’sini de Rusya karşılamaktadır. Münasebetiyle başta besin ve gübre olmak üzere güç konusunu da dikkate alarak Rusya yaptırımları değerlendirilmelidir. Unutmayalım ki tahıl ve yağlı tohumlarda ülkemiz ithalatının yüzde 80’nini bu iki ülkeden yapmaktayız” diye konuştu.
“Tarafsızlık siyasetimiz devam etmeli”
Rusya ve Ukrayna’nın Antalya ziraî ihracatının ve turizm pazarının vazgeçilmez iki ülkesi olduğunu vurgulayan Çandır, her iki ülke halkıyla olan ekonomik ve dostça münasebetlere dikkat çekti. “Zaten bu münasebetlerimiz ve hakikat tarafsızlık politikalarımız sonucunda her iki ülkenin de güvendiği ender ülke konumundayız” diyen Çandır, tarafsızlık siyasetinin sonucu olarak barış görüşmelerinin İstanbul’da yapıldığını söyledi. Çandır, “Bu özelliğimizi hem kısa vadede savaşın bitirilmesi hem de uzun vadede münasebetlerimizi daha derinlikli hale getirmemiz için korumalıyız. Hatırlayacağınız üzere kentimiz konut sahipliğinde düzenlenen Antalya Diplomasi Forumu’nda her iki ülkenin dışişleri bakanlarının görüşmesi de özlenen barışa olumlu katkı yapmıştı. Barış sürecine verdiği objektif katkıları nedeniyle başta Cumhurbaşkanımız olmak üzere Dışişleri Bakanımız Sayın Mevlüt Çavuşoğlu ve emeği geçenlere teşekkür ediyoruz. Kentimize kazandırdığı Antalya Diplomasi Forumu için Dışişleri Bakanımıza ayrıyeten teşekkür ediyoruz” diye konuştu.
“Hayati gelir kaynağı”
Rusya-Ukrayna savaşının savaşında ziyan gören üretici ve ihracatçılarla toplantılar yaptıklarını, yaşadıkları aksilikleri ve potansiyel kayıpları kıymetlendirerek tahlil teklifleri ve talepleri rapor haline getirdiklerini anımsatan Lider Çandır, raporu milletvekilleri ve karar vericilerle paylaştıklarını söyledi. Savaşın, başta Antalya olmak üzere Türkiye’de yaş meyve, zerzevat ve süs bitkileri ihracatını tam bir darboğaza ve belirsizliğe soktuğunu söz eden Ali Çandır, “Yaşananlar değerlendirildiğinde Ukrayna ve Rusya pazarlarının kentimiz ana bölümlerini yıllarca derinden olumsuz etkileme riskine sahip olduğu görülmelidir. Bu riskleri, gerçekleşen ve gerçekleşme yolunda ilerleyen olarak ikiye ayırırsak öncelikle son üç aydaki sevkiyatların ödemelerinin alınamaması gerçekleşmiş risk olarak karşımızda durmaktadır. Bu pazarlara yönelik planlanmış üretimler, hala hasadı devam eden eserlerdir. Bu eserler planlanan ölçüde ihraç edilemezse üreticiler hayati bir gelir kaynağından yoksun kalacaklardır. Gerçekleşme yolunda ilerleyen bir risk olarak karşımızda bulunmaktadır” dedi.
“Kurbağanın gözü patlamadan dereye su gelsin”
Çandır, raporun içeriğiyle ilgili meclis üyelerini bilgilendirirken, “Yaş meyve, zerzevat ihracatında toplam 80 milyon dolar, süs bitkilerinde ise 1 milyon dolar tahsil edilemeyen alacağımız bulunuyor. Önümüzdeki devir için ise yaş meyve ve zerzevat ihracatında 150 milyon dolar, süs bitkileri ihracatında ise 2 milyon dolarlık risk bulunuyor. Para transfer kanalı SWIFT’in kapalı olması ve Rusya’da yaşanan harikulâde devalüasyon üzere nedenler ise alacaklarımızı riske atmaya devam ediyor. Hükümetimizden temel talebimiz, mevcut sıkıntıların tahlili ve ihracatçının varlığını sürdürmesi bakımından birinci ve acil olarak birikmiş alacak meblağı karşılığında, teminat mektupsuz ve faizsiz en az 2 yıl ödemesiz 2 yıl vadeli kredi verilmesidir. Vadesi gelen kredilerin ötelenmesi, süratli, sade ve tesirli bir prosedürle alternatif yeni pazarlar araştırma takviyesi sunulması, Ruble ve Türk lirası ile ticarette alternatif ödeme yollarının geliştirilmesi ile lojistikte karşılaşılan problemlere ait tahlil tekliflerimiz ise öbür acil taleplerimizdir. Lakin raporda da belirttiğimiz alacakların, üreticisinden tüccarına, ihracatçısından tedarikçisine kadar hiç kimseyi daha fazla olumsuz etkilememesi için acilen ödenmesi kuraldır. Bu mevzuda hoş haberler duymaya ivedilikle muhtaçlığımız vardır. Temennimiz kurbağanın gözü patlamadan dereye su gelmesidir” halinde konuştu.
2021 yılı ulusal gelir büyüme sayılarına nazaran iktisadın gerçek olarak yüzde 11 büyüdüğünü belirten Çandır, enflasyon da dikkate alındığında iktisadın cari olarak yüzde 50’ye yakın büyüdüğünü söyledi. İktisadın rekor büyümesine karşılık tarımın gerçek olarak yüzde 2.2 küçüldüğüne dikkat çeken Çandır, “Tarım, 2016 yılından bu yana en makus küçülmesini yaşamıştır. Bu türlü bir durumla birinci sefer karşılaşmaktayız. Yani rekor büyüyen bir iktisatta tarımın rekor civarında küçülmesi, kesinlikle gündem olması gereken bir konudur” diye konuştu.
“Antalya tarımı farklı”
Antalya tarım dalının durumunun ülke tarımından daha makus olduğunu, bunun en kıymetli nedeninin, yapısal özelliklerinin ülke ortalamasından farklı olması olduğunu kaydeden Çandır, “Ülkemiz bitkisel üretim bedelinin yüzde 6.6’sını üreterek birinci sırasında yer almamıza karşın, destekleme ödemelerinde yüzde yarımdan daha az hisse alabilmektedir. Zira ortalamaya uygun takviyeler, bizim üzere özellikli tarım yapan kesitlere uygun değildir ve üreticimiz bunlara erişememektedir. 2021 yılında 25 milyon TL üzere düşük bir destekleme ödemesi yapılmıştır” dedi.
“Tarımda kayıtlı istihdamda birinciyiz”
Çandır, Antalya tarımının ayırıcı özelliklerini anlatırken, “Kentimiz tarım bölümü, kayıtlı istihdamda Türkiye birincisidir. Bu da kayıtlı istihdam maliyetlerini ortalamanın üzerinde artırmaktadır. Kırdan kente göç ise istihdam eksikliği oluşturmaktadır. Ayrıyeten teknisyen ve operatör üzere orta eleman eksikliği de kelam bahsidir. Kentimiz tarım dalı, girdi maliyetleri artışında ülkemiz ortalamasının çok üzerinde bir baskıyla karşı karşıyadır. Zira girdilerde dışa bağımlılığımız ortalamanın üzerindedir. Kentimiz tarım kesimi, kredi yükünde de Türkiye birincisidir. Zira bir taraftan üretim kıymetiyle büsbütün uyumsuz ve düşük bir destekleme almakta öbür taraftan da öz sermaye mahrumu bir durumdadır. Kentimiz tarım bölümü, ülkemiz ortalamasının çok altında ölçeklerle üretim yapmaktadır. Zira tarım topraklarımız bağıntılı olarak azdır ve pahalıdır. Ziraî faaliyet yapmak önemli maliyet getirmekte, gerçek karlar çok düşük seyretmekte ve alternatif değerlendirmeler daha cazip durmaktadır” diye konuştu.
“Üyeleri bilgilendirdi”
Borsanın çalışmaları hakkında meclis üyelerini bilgilendiren Çandır; Antalya Tarımında İklim Değişikliği, Kuraklık ve Su Sorunu Paneli, Tarım Topraklarının Sürdürülebilir Kullanımı E-Çalıştayı ve İnteraktif Avokado E-Çalıştayı düzenlediklerini belirtti. Antalya Tarımında İklim Değişikliği, Kuraklık ve Su Sorunu Panelinde, ülkenin ve Antalya’nın su idaresinin planlanması, iklim değişikliğine uygun olarak organize edilmesi ve değişen şartlara uyumlu bir biçimde uygulanmasının konuşulduğunu anlatan Çandır, Tarım Topraklarının Sürdürülebilir Kullanımı E-Çalıştayında sürdürülebilir toprak ve arazi idaresi için var olan mevzuatların günümüz şartlarına uyumlu hale getirilmesi, ekosistem tabanlı, doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı çerçevesinde, ’Ulusal Toprak Programı’nın ortaya konulması ve uygulanmasının gündeme geldiğini söyledi. İnteraktif Avokado E-Çalıştayında, Türkiye’nin Avrupa ve Orta Doğu pazarına yakın olması nedeniyle arzımızı artırmamıza bağlı olarak ihracat talihinin artacağının söyleyen Çandır, Avrupa Birliği’nin ithal ettiği eserlerde karbon ayak izinin düşürülmesi siyasetine nazaran ihracatta daha avantajlı pozisyona geleceğimiz ile yeni bahçe tesislerinde ekolojiye ve yurtdışı pazar tercihlerine uygun çeşit seçimi, sertifikalı fidan kullanımı ve klonal anaç üretimine süratli geçişin kıymetinin öne çıktığını kaydetti. Çandır, çalıştayların kitap, e-kitap ya da bildirge halinde ilgilileri paylaşıp kamuoyunun dikkatine sunduklarını da kaydetti.
