39. Ulusal Gastroenteroloji Haftası ve 10. Gastroenteroloji Cerrahisi Kongresi 22-27 Kasım tarihleri ortasında Antalya’da gerçekleştirildi.
Belek turizm merkezindeki bir otelde gerçekleştirilen 39. Ulusal Gastroenteroloji Haftası ve 10. Gastroenteroloji Cerrahisi Kongresine, alanında uzman Türk Gastroenterolog, öteki branşlardaki doktorlar ve hemşirelerin yanı sıra, memleketler arası konuşmacılar katıldı. Bu yıl ABD ve Avrupa’dan 14 konuşmacı, Kore’den 15 Gastroenterolog, Azerbaycan’dan da 12 konuğun ağırlandığı kongreye toplamda bin 450 iştirak sağlanarak rekor kırıldı.
Rekor katılım
Kongrenin basın toplantısında, Türk Gastroenteroloji Derneği (TGD) İdare Konseyi Lideri Prof. Dr. Dilek Oğuz, Ulusal Gastroenteroloji Haftası’nda, tüm gastroenterolojiyi masaya yatırdıklarını ve yaklaşık bin 450 iştirakçiyle rekor bir iştirakin sağlandığı kongrede milletlerarası konuşmacılarla bir arada bilimi paylaştıklarını söyledi. Oğuz, “Bu kongrenin değeri bizler için çok büyük. Bütün yıl boyunca bu kongreye hazırlanıyoruz. Kongre sonrası aldığımız geri bildirim ve eğitimlerle, genç jenerasyonları nasıl yetiştirebileceğimize bakıyoruz. Genç kuşakları yetiştirebilmek için çok çeşitli burslarımız var. Yaklaşık 200’e yakın Gastroenteroloğu yurt içi ve yurt dışında burslara göndererek eğitimlerine katkıda bulunuyoruz. Bir işi eğitimli insanların yapması gerektiğini düşünüyoruz” tabirlerini kullandı.
“Günümüzün önemli karaciğer hastalığı artık karaciğer yağlanması”
39. UGH Kongre Lideri Prof. Dr. Orhan Sezgin, kongrede, gastroenterologlar ve gastroenteroloji cerrahlarının kombine bir çalışma içerisinde olduğunu belirtti. Kongrede masaya yatırılan hastalıklardan birisi olan karaciğer yağlanması hakkında konuşan Prof. Dr. Orhan Sezgin, günümüzde en sık görülen karaciğer hastalıklarının temelini karaciğer yağlanmasının oluşturduğunu söyledi. “Daha evvel Hepatit B ve C ile uğraşıyorduk fakat onların çok önemli tedavileri bulundu ve onlarla artık çok kolay baş ediyoruz” diyerek kelamlarını sürdüren Sezgin, “Günümüzün önemli karaciğer hastalığı artık karaciğer yağlanması ve onun oluşturduğu meseleler. Karaciğer yağlanması, karaciğer sirozuna kadar gidebiliyor, karaciğer kanserine yol açabiliyor. İnsanların yağlanma değerli değil dediği bir kavram değil. Biz çok önemsiyoruz” diye konuştu.
“Türkiye’de karaciğer yağlanma oranı yüzde 60”
Dernek olarak 2 yıl evvel Kapodokya bölgesindeki iki ilçede 5 bin şahısta yaptıkları taramayla yüzde 60 oranında karaciğer yağlanma verisine ulaştıklarını aktaran Sezgin, “Türk toplumunda karaciğer yağlanması yüzde 60 oranında görülüyor. Bu çok yüksek bir oran. Bizim toplumumuz ek kilolu ve obez. Maalesef toplumumuzun yüzde 35 kadarı kilolu, yüzde 42’si obez. Avrupa’da maalesef bu açıdan birinciyiz. İlaveten Türk toplumunda şeker hastalığı çok fazla. Şeker hastalığı oranı toplumumuzda yüzde 15. Hareketsiz ve fizikî aktiviteyi sevmeyen bir toplumuz. Bunlar birleşince bir karaciğer yağlanmasına taban hazırlanıyor. Karaciğer yağlanması önemli sonuçlara yol açabiliyor. Bunun için en yapılacak en temel şey, beslenme alışkanlığını düzenlemek, Akdeniz diyeti, hareket etmek ve haftada en az 3 sefer 45-50 dakika 5 bin adım üzere yürüyüş yapmak, suyu bol tüketmek, et ve yağ tüketimini azaltmak. Bu kolay şeylere dikkat etmek, karaciğer yağlanmasına mahzur olacak ve genel sıhhatimizi korumamıza yardımcı olacak şeylerdir” dedi.
“Pankreas kanserinde erken teşhis çok önemli”
Türk Gastroenteroloji Derneği İkinci Lideri Prof. Dr. Mehmet Cindoruk ise pankreas kanserine değindi. ABD’de yapılan çalışmalarda pankreas kanserinin dünya geneli kansere bağlı vefatlar sıralamasında 6’ncı olduğuna dikkati çeken Cindoruk, 2030 yılında pankreas kanserinin 2’nci sıraya yükseleceği tarafında öngörü bulunduğunu paylaştı. Pankreas kanserinde erken teşhisinin kıymetine vurgu yapan Prof. Dr. Cindoruk, “En çok erkek kümesinde görülen bir kanser hastalığı. Yağlanma ve obezite, yalnızca karaciğeri değil, pankreası da vurmaya başladı. Direkt doğruya kanserle bağı olabileceği de söyleniyor. Hastalarımızın şuurlu olması gerekiyor. Erken teşhis için, ani bir kilo kaybı, sarılık, iştahsızlık, bulantı, sırt ağrıları yahut ileri yaşlarda çıkan şeker hastalığı varsa, bu tıp olaylar alarm verisi olabilir. Tabi her ağrı alarm verisi deyip yanlış yönlendirme yapmayalım lakin bu istikamette uzun müddetli devam eden bir ağrı ve kilo kaybı var ise bunlara dikkat etmek gerekir” formunda konuştu.
Cindoruk, sigara ve alkol tüketiminin, pankreas kanserini yol açan kıymetli faktörler olduğu tarafında de ikazda bulundu.
“45 yaşını geçen şahıslara kolonoskopi öneriyoruz”
Türk Gastroenteroloji Derneği Genel Sekreteri Prof. Dr. Ayhan Hilmi Çekin, gastroenterolojide yapay zekanın geldiği yerden bahsetti. Yapay zekanın kolon taramasında hayli faydası bulunduğuna değinen Çekin, “Özelikle kolon kanserinde 45 yaşını geçen insanlara hiç yakınması olmasa bile kolonoskopi öneriyoruz. Polip dediğimiz, kolonda bulunan ve istenmeyen yapıları alarak ileride bu bireylerin kolon kanserine yakalanmasını engelleyebiliyoruz. Bu poliplerin taranmasında yapay zeka uygulaması gündemde ve şu an biz bunları kullanıyoruz” dedi.
Probiyotikler ve Prebiyotikler
Son yıllarda tüm dünyada bir mikrobiyota rüzgârı esmeye başladığını ve bunun büyük merak konusu olduğunu belirten Türk Gastroenteroloji Derneği Muhasip Üyesi Prof. Dr. Müjde Soytürk de, probiyotikler ve prebiyotikler hakkında bilgiler paylaştı. Bedende büyük çoğunluğu bağırsakta olmak üzere çok sayıda mikroorganizma yaşadığını tabir eden Soytürk, şunları söyledi: “Daha doğrusu onlarla birlikte yaşadığımızı öğrendik. Yapılan çok sayıda bilimsel araştırma ise bu merakı daha da körükledi. Zira bu mikroorganizmaların trilyonlarca olduğunu, muhakkak hastalıklarla bağlantılı olabileceklerini ancak daha da ötesi sıhhatimizin devamı için ne kadar değerli olduklarını öğrendik. Bunlar bedenimizde bir ekosistem oluşturuyor ve karşılıklı yarar sağlıyoruz, birbirimizi etkiliyoruz. Örneğin, şayet olağan doğum yerine sezaryenle doğduysanız, anne sütü yerine yapay sütle beslendiyseniz ya da vaktinden evvel doğduysanız mikroorganizma sayısı ve çeşitliliği azalıyor. Yeniden beslenme şeklinizden tutun, kullandığınız antibiyotiklere kadar birçok durum mikrobiyotayı etkiliyor. Hastalıklarla ve sağlıklı hayat ile bağına ilişkin deliller arttıkça, mikrobiyotayı olumlu tarafta nasıl etkileyebileceğimizi araştırmaya başladık. Günümüzde bununla ilgili çok sayıda yaklaşım mevcut. Bunların başlıcaları ortasında diyet, probiyotikler ve prebiyotikler yer alıyor. Probiyotik, kâfi ölçüde verildiğinde kişinin sıhhati için fayda sağlayan mikroorganizmalardır. Prebiyotikler ise bedenimizdeki muhakkak bakterilerin çoğalmasını, aktivitesini artıran yani öbür bir deyişle onları besleyen sindirilemeyen liflerdir. En düzgün örneklerinden bir kaçı, soğan, sarımsak, enginar ve sirkedir. Bir probiyotik ile prebiyotik bir ortada bulunduğunda ise sinbiyotik olarak isimlendirilmektedir.”
“Probiyotikler doktor tavsiyesiyle kullanılmalı”
Probiyotiklerin tesirli olduğu istikametinde kanıtlamış iki durum olduğunu vurgulayan Soytürk, “Günümüzde çok sayıda hastalığın (obezite, diyabet, alzheimer, depresyon, iltihabi bağırsak hastalıkları, huzursuz bağırsak sendromu, bağırsak kanseri vb.) mikrobiyotayla bağlı olabileceğini düşündüren ispatlar olmakla birlikte kesin bir şey söylemek hala mümkün değildir. Fakat probiyotiklerin tesirli olduğu kanıtlanmış 2 durum vardır: Antibiyotik alakalı diyare ve Clostridium difficile denilen bakteriye bağlı ishaldir. Unutulmaması gereken öteki bir husus her probiyotiğin her hastalık için uygun olmadığıdır. Bu nedenle probiyotiklerin doktor tavsiyesi ile kullanılması gereklidir” diye konuştu.
“Hayat stili değiştirilince reflüdeki şikayetlerin büyük bir oranı düzelir”
39. UGH Kongre Sekreteri Prof. Dr. Selim Aydemir, reflü hastalığına değindi. Aydemir, Türkiye’de yapılan çalışmalarda her 5 şahıstan 1’inde reflü olduğunu kaydederek, “Reflü, yalnızca göğüs yanması değil, bunun sonucunda birtakım komplikasyonlar gelişebiliyor. Yani bu hastalığa bağlı öteki hastalıklar da gelişebiliyor. Reflünün teşhisini büyük bir kümede yalnızca şikayetlerini dinleyerek koyuyoruz. Fakat öbür hastalıklardan şüphelendiğimizde ileri incelemelerini yapıyoruz. En büyük yapılan yanlış, tabip doktor dolaşarak endoskopi yapılması. Reflü hastalığının çok büyük bir kısmında tedaviye bile gereksinim yok. Yeme alışkanlığı, kilo, sigara, alkol ve bol ölçüde çay ile kahve buna sebep olabiliyor. Doktora gidip ilaç yazma olayından kurtulmamız lazım. Hayat biçimi değiştirilince reflüdeki şikayetlerin büyük bir oranı düzelir” tabirlerini kullandı.
“Ameliyat çok zorda kalmadıkça yapılmamalı”
Prof. Dr. Aydemir, reflüye neden olan sebepleri ortadan kaldırmadan ameliyat seçeneğinin yanlış olacağına da vurgu yaparak, “Günümüzde artık ameliyatlardan ne kadar uzak durursak o kadar yeterli. Cerrahlar da bunu kabul ediyor. İnsan bir makine değil, bozulduğunda kesimlerini ayırıp tamir ederek tekrar kapatalım. İnsan bedeni tam bir bütün. Ameliyat, çok zorda kalınınca yapılmalı” dedi.
“Türkiye’de her 3 bireyden 1’i İBS hastası”
Kongre Sekreteri Doç. Dr. Aslı Çifcibaşı Örmeci ise toplumda huzursuz bağırsak sendromu olarak bilinen İrritable Bağırsak Sendromu (İBS) hastalığına ait açıklamalarda bulundu. Türkiye’de her 3 şahıstan 1’inin İBS hastası olduğunu belirten Çifcibaşı, hastaların karın ağrısı şikayeti ve bağırsak alışkanlıklarındaki değişikliklerle doktora müracaatta bulunduğunu söyledi. Her karın ağrısının İBS olmadığını belirten Örmeci, şikayetlerin son 6 ay içerisinde ortaya çıkması gerektiğini belirterek, “Karın ağrısıyla bir arada, kabızlık ve ishal eşlik ediyorsa, bu tablo ortaya çıkabilir. Karın ağrısı olmazsa olmaz bulgularımızdan. Bir tabibe düşen en değerli bulgu, altta yatan organik hastalığın olup olmamasıdır. Yeni ortaya çıkan bağırsak alışkanlığında değişiklik, yeni ortaya çıkan karın ağrısı, demir eksikliği anemisi üzere bulgular varlığında organik hastalıklardan bahsederiz. Bu üzere durumlarda endoskopik süreçler devreye girer. Bu hastalar çoklukla çok sayıda endoskopilerle gelir bizlere. Hasebiyle en büyük külfet, sıhhat sistemi üzerine düşen yüktür. En değerli şey, teşhisin gerçek olması, hasta-hekim bağlantısı ve hastanın tabibe güvenmesi” dedi.
Gece uykusunu bölen karın ağrısı İBS ile kanser ortasındaki farkı belirliyor
İBS’nin hastanın hayat kalitesini azalttığını lakin ömür mühletini azaltmadığını aktaran Çifcibaşı, diyet ve idmanın hastalık şiddetinin azaltılmasında değerli bir faktör olduğunun reflüyü tetikleyen faktörlerin ise tıpkı vakitte İBS’yi de tetiklediğine işaret etti. Çifcibaşı, hastada yaşanan karın ağrısının İBS ile kanser ortasındaki en ayırt edici özelliğinin gece uykusunun bölecek seviyede olup olmaması olduğunu belirterek, İBS’de karın ağrısının uykudan uyandırmadığını, ağrının yalnızca gün içerisinde yaşandığını söyledi.
